του Γιώργου Σιάκα*
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ, την Παρασκευή 27 Σεπτεμβρίου 2019.
Το αποτέλεσμα των εκλογών της 7ης Ιουλίου δεν αποτέλεσε έκπληξη. Η μεγάλη διαφορά ανάμεσα στα δύο μεγάλα κόμματα είχε αποτυπωθεί διαχρονικά στις έρευνες κοινής γνώμης και επαληθεύθηκε στις ευρωεκλογές του Μαΐου.
Ορισμένα από τα ερωτήματα που είχαν τεθεί στη δημόσια συζήτηση κατά την προεκλογική περίοδο πλέον έχουν απαντηθεί. Η μορφή του κομματικού συστήματος αποσαφηνίστηκε. Ο δικομματισμός του 2019 θυμίζει κάτι από τα παλιά. Τα δύο μεγάλα κόμματα αθροίζουν πάνω 70% και η μορφή του κομματικού ανταγωνισμού θυμίζει περισσότερο τις εκλογές του 2009 παρά την περίοδο 2012-2015. Η διαίρεση αριστερά-δεξιά, στην οποία βασίστηκε ο εκλογικός ανταγωνισμός από τη μεταπολίτευση και μετά, παραμένει ο βασικός άξονας της πολιτικής αντιπαράθεσης. Ιδιαίτερα από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση σε αυτό το δίλημμα κατά την προεκλογική περίοδο
Ένα ακόμη ερώτημα που φαίνεται να ξεκαθαρίζει είναι η στρατηγική τοποθέτηση της Νέας Δημοκρατίας και του ΣΥΡΙΖΑ στο κέντρο.
Τα δύο κόμματα μοιάζουν φυσιογνωμικά. Ίσως αυτό ξενίζει ορισμένους, όμως μία προσεκτική διερεύνηση των τοποθετήσεών τους σε βασικά ζητήματα της χώρας καθιστά το παραπάνω επιχείρημα ευκρινές. Τέτοιες είναι, για παράδειγμα, ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός της χώρας, ή θέματα οικονομίας και ανάπτυξης, όπως οι επενδύσεις, η μείωση της φορολογίας, ή ακόμη και οι δομές κοινωνικού κράτους. Πριν από λίγες ημέρες, μάλιστα, οι τοποθετήσεις των δυο πολιτικών αρχηγών στην ΔΕΘ εμφάνισαν σημαντικά στοιχεία συγκλίσεων στα παραπάνω.
Οι κομματικές διεργασίες απευθύνονται στο κέντρο του πολιτικού φάσματος. Ο ΣΥΡΙΖΑ, στο πλαίσιο της κομματικής του ανασυγκρότησης, επιδιώκει την προσέλκυση νέων δυνάμεων της κεντροαριστεράς. Ήδη, και πριν τις εκλογές, πρώην στελέχη του ΠΑΣΟΚ είχαν ενταχθεί στις τάξεις του. Αντίστοιχες είναι και οι κινήσεις της Νέας Δημοκρατίας. Η συμμετοχή δυνάμεων του κέντρου καθώς και στελεχών που δεν είχαν προηγούμενη κομματική ταύτιση με τη ΝΔ στην κυβέρνηση του Κ. Μητσοτάκη ενισχύει την κεντρώα φυσιογνωμία του κόμματος.
Τα δύο κόμματα δεν διαφέρουν; Φυσικά και διαφέρουν. Έχουν διαφορετικές ιστορικές καταβολές, ιδεολογική αφετηρία και πολιτική πορεία. Σε αυτά, πρέπει να προσθέσουμε και τη διαφορετική ιεράρχηση των ζητημάτων της καθημερινότητας ή τη διαχειριστική τους αποτελεσματικότητα. Το τελευταίο, προφανώς και αποτελεί μια άλλη συζήτηση. Επομένως είναι απόλυτα λογικό να εντοπίζονται διαφορές στη δημόσια τους ρητορική.
Το θετικό αποτέλεσμα της ομοιότητάς των δύο μεγάλων κομμάτων είναι πως η πολιτική αντιπαράθεση αποδραματοποιείται. Όχι με όρους πολιτικής επικοινωνίας, αλλά ουσίας. Η χώρα ανήκει στην δύση, είναι μέρος του ευρωπαϊκού οικοδομήματος και το βασικό σχέδιο εξόδου της από την κρίση δεν αμφισβητείται. Η πολιτική αντιπαράθεση δεν θίγει τις βασικές μας κατακτήσεις και προτεραιότητες και -κυρίως- δεν βάζει την χώρα σε περιπέτειες, όπως αυτές που παρακολουθήσαμε από το 2011 έως και τον Ιούλιο του 2015.
* Ο Γιώργος Σιάκας είναι ο Διευθυντής Ερευνών της Μονάδας Ερευνών Κοινής Γνώμης και Αγοράς του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Το τελευταίο του βιβλίο «Στο όνομα της Αξιοπρέπειας: οι Ανατροπές της κοινής γνώμης τα χρόνια των Μνημονίων», κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Παπαδόπουλος.
